Ομαδοσυνεργατική στην πράξη
Η οργάνωση σε ομάδες κατά τη διάρκεια του μαθήματος, ακόμη και στις μικρές τάξεις του δημοτικού, δείχνει να έχει πολύ καλά αποτελέσματα στη συμπεριφορά των παιδιών, στη συγκέντρωσή τους, στην επίλυση συγκρούσεων και στο γενικότερο κλίμα της τάξης.
Στο μάθημα της κινητικής αγωγής δίνονται πολλές ευκαιρίες στα παιδιά να συνεργαστούν μέσα στο παιχνίδι. Δεν είναι σίγουρο όμως ότι γνωρίζουν τον τρόπο με τον οποίο θα επιτύχουν αυτή τη συνεργασία. Πώς θα μοιράζονται, πώς θα επικοινωνούν, πώς θα αποφασίζουν, πώς θα λύνουν τις διαφορές τους. αλλά και πώς θα υποχωρούν για το καλό της ομάδας.
Στην ανάρτηση αυτή γίνεται προσπάθεια να καταγραφούν κάποιες από τις δραστηριότητες που έχουν δοκιμαστεί και έχουν καλό αποτέλεσμα στο μάθημα.
Αρχικά προτείνεται να γίνει μία συζήτηση ώστε να κατανοήσουν όλα τα παιδιά ότι μέσα στο πλαίσιο της ομάδας ο καθένας μπορεί να γίνει καλύτερος αλλά και η ομάδα μπορεί να επιτύχει περισσότερα. Ο καθένας έχει χαρίσματα που μπορεί να τα χρησιμοποιήσει για το καλό της ομάδας. Είναι σημαντικό να μπουν στη διαδικασία να σκεφτούν περιπτώσεις όπου η συνεργασία είναι απαραίτητη. Μέσα από το παιχνίδι ή τον αθλητισμό υπάρχουν πολλά παραδείγματα που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε (πχ ομαδικά αθλήματα). Κάποιο κείμενο, παραμύθι ή βίντεο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αφόρμηση.
Ο χωρισμός των ομάδων μπορεί αρχικά να γίνει από τον εκπαιδευτικό με στόχο να δημιουργηθούν ομάδες που θα ωφελήσουν όλα τα παιδιά. Στα μεγαλύτερα παιδιά μπορεί να χρησιμοποιηθεί κοινωνιόγραμμα. Παραμένουν στις ίδιες ομάδες για ένα μήνα περίπου, ώστε να γνωριστούν τα μέλη της καλύτερα, να δημιουργηθούν σχέσεις και να βρουν τρόπους να συνεργαστούν
Κανόνες λειτουργίας της ομάδας
- καθόμαστε σε κύκλο για να συζητήσουμε ή να πάρουμε μία απόφαση
- ορίζουμε έναν αρχηγό σε κάθε μάθημα (φροντίζει να συμμετέχουν όλα τα μέλη, φέρνει τα υλικά που χρειάζονται, διαχειρίζεται διαφωνίες με τους αρχηγούς άλλων ομάδων, οδηγεί την ομάδα)
- μιλάμε με τη σειρά (ένα μικρό αντικείμενο πχ μπαλάκι, μπορεί να βοηθήσει ώστε να παίρνει τον λόγο όποιος το κρατάει)
- ακούμε αυτόν που μιλάει
- ακούμε τις οδηγίες
- δουλεύουμε κρατώντας τον θόρυβο σε χαμηλό επίπεδο
- συνεργαζόμαστε
Συνεργαζόμαστε σημαίνει (αποτέλεσμα συζήτησης με τα παιδιά):
- Μοιραζόμαστε
- Όλοι λέμε τη γνώμη μας
- Υποχωρούμε όταν χρειάζεται
- Μιλάμε ευγενικά
- Βοηθάμε ο ένας τον άλλον
- Σκεφτόμαστε το καλό της ομάδας
- Δεν κατηγορούμε τους άλλους
- Έχουμε όλοι ευθύνη για ό,τι συμβαίνει
- Δεν τσακωνόμαστε
- Λύνουμε τις διαφωνίες με ηρεμία
- Συμμετέχουμε όλοι
Δραστηριότητες "γνωριμίας" για λίγα λεπτά μετά τον χωρισμό των ομάδων
- μοίρασμα σκέψεων, συναισθημάτων πχ “κάτι που με έκανε να χαμογελάσω σήμερα”, “με τι διάθεση έρχομαι αυτή τη στιγμή”, “κάτι που συνέβη τις προηγούμενες μέρες και με έκανε χαρούμενο”
- βρίσκουν κοινά στοιχεία πχ αγαπημένο χρώμα, φαγητό, άθλημα, κατοικίδιο ζώο…
Ομαδικές δραστηριότητες- παιχνίδια για το δέσιμο της ομάδας
- “Ακολουθώντας τον οδηγό”: περπάτημα, τρέξιμο, χοροπήδημα μέσα στον χώρο σε σειρά ο ένας πίσω από τον άλλο ακολουθώντας η κάθε ομάδα τη δική της διαδρομή. Όλοι δοκιμάζουν να γίνουν οδηγοί.
- “Ρυθμικές συγχρονισμένες αναπηδήσεις”: εκτελούν αναπηδήσεις όλοι μαζί κρατημένοι χέρι χέρι youtu.be/9WoPqMs3Jyw
- “Το μπαλόνι ψηλά”: σε κύκλο καθισμένοι ή όρθιοι εκτελούν χτυπήματα ενός μπαλονιού ώστε να μείνει όσο το δυνατό περισσότερο στον αέρα ή να κρατηθεί μέσα σε περιορισμένο χώρο
- “Ομαδικό σχέδιο”: σχηματισμό γραμμάτων ή αριθμών με σχοινάκια ή με τα σώματά τους
- “Ομαδικό σωματικό σχήμα με σκιά”: αφού δημιουργήσουν ένα ομαδικό σχήμα με τα σώματά τους, σε χώρο που να μπορεί η σκιά να σχηματίζεται στο έδαφος, μπορούν να το σχεδιάσουν με κιμωλία. Ένα παιδί κάθε φορά “βγαίνει” από το σχήμα και σχεδιάζει.
- “Ομαδικό άλμα”: εκτελούν άλμα διαδοχικά, ο καθένας από εκεί που τελείωσε ο προηγούμενος.
- “Tα νησιά”: Κάθε ομάδα έχει ένα νησί (ένα στρώμα) και αφού βγάλουν τα παπούτσια τους ανεβαίνουν επάνω και κινούνται, περπατούν, κάθονται και συζητάνε, ξαπλώνουν, έρχονται κοντά, νιώθουν οικειότητα
- “Ομαδική ζωγραφιά”: Το κάθε παιδί της ομάδας έχει έναν μαρκαδόρο διαφορετικού χρώματος. Με αυτόν θα προσθέσει στη ζωγραφιά ό,τι χρειάζεται, ανάλογα με το σχέδιο που θα αποφασίσει να φτιάξει η ομάδα πχ τον κορμό των δέντρων το παιδί με τον καφέ μαρκαδόρο, ενώ τα φύλλα το παιδί με τον πράσινο.
- “Η αγάπη είναι…” (τραγούδι): Κίνηση στον χώρο χωρίς να ακουμπούν ο ένας τον άλλον και όταν το τραγούδι λέει “δώστε όλοι μια αγκαλιά…”, βρίσκουν τα μέλη της ομάδας τους και αγκαλιάζονται όλοι μαζί προσέχοντας να μην αφήσουν κάποιον απέξω. www.youtube.com/watch?v=Kx965TBHuFU
- “Ο πύργος”: Δίνουμε σε κάθε ομάδα αρκετά πλαστικά ποτηράκια (περίπου 60) και προσπαθούν να φτιάξουν έναν πύργο στηρίζοντάς τα το ένα πάνω στο άλλο.
- “Η αλυσίδα”: Τα παιδιά της ομάδας στέκονται σε κύκλο έτσι ώστε να ακουμπάνε οι ώμοι τους με τους διπλανούς τους. Σταυρώνουν τα χέρια τους μπροστά στην κοιλιά τους και πιάνουν έτσι τους διπλανούς τους. Στόχος είναι να βρουν τον τρόπο να “ξεμπερδευτούν” και να βρεθούν με μέτωπο προς το κέντρο του κύκλου, πιασμένοι κανονικά από τα χέρια, χωρίς να λύσουν καθόλου τα χέρια.